به گزارش واحد اقتصادی خبرگزاری صبح اقتصاد سامانه نیما این روزها مراحل بلوغ و تکامل خود به لحاظ معاملات را سپری می‌کند. عرضه و تقاضا شکل گرفته و بخش عمده‌ای از نیازهای وارداتی کشور به سمت تامین ارز خود از این سامانه پیش رفته است. شاید روزهایی که سامانه نیما اعلام موجودیت کرد، اختلاف نرخ ارز آنقدر زیاد بود که انتقادات حتی این سامانه را به سمت اضمحلال هم پیش برد؛ اما با مقاومت بانک مرکزی، مجدد حضور نیما در عرصه تجارت خارجی ایران پررنگ شد. بسیاری از فعالان اقتصادی و صادرکنندگان آن روزها بر این باور بودند که سامانه نیما، راه به جایی نخواهد برد و تنها ارز را چند نرخی خواهد کرد.

روزهای اول راه اندازی سامانه نیز این اتفاق رخ داد؛ به نحوی که ارز به دلیل اختلاف قیمت میان نرخ ۴۲۰۰ تومانی، سامانه نیما و بازار آزاد چندنرخی شد و اما اکنون بعد از گذشت بالغ بر یک سال، سامانه نیما خود را پیدا کرده و عرضه و تقاضا به شکل واقعی در آن ایجاد شده است. اما اتفاق مهمی که ظرف هفته‌های گذشته در سامانه نیما به چشم می‌خورد، پیشی گرفتن عرضه بر تقاضا است که به گفته فعالان اقتصادی، چندین زمینه دارد؛ به این معنا که دولت بر اساس مکانیزم مدیریت واردات، تلاش کرده تا میزان واردات کشور را مدیریت نموده و بخش عمده‌ای از ارز وارداتی مورد نیاز کشور در بخش غیر از کالاهای اساسی را از طریق این سامانه تامین کند.

از سوی دیگر، عرضه کنندگان عمده ارز در این سامانه را هم صادرکنندگان غیرنفتی تشکیل می‌دهند که این روزها به دلیل نزدیکی نرخ در سامانه نیما و بازار آزاد، رغبت پیدا کرده‌اند تا ارز حاصل از صادرات خود را عرضه کرده و منجر به عمق‌بخشی در این سامانه شوند. اینجا است که تعداد بازیگران و عرضه‌کنندگان ارز افزایش یافته و در مقابل، دولت با مدیریت واردات، تقاضاهایی را که به سمت سامانه نیما سوق می‌دهد را نیز مدیریت نماید.

تقاضا در سامانه نیما کمتر از عرضه است

کامران سلطانی زاده با برشمردن دلایل کاهش تقاضا در سامانه نیما نسبت به عرضه ارزهای صادراتی گفت: واردات محدود شده و تقاضا کمتر از عرضه صورت گرفته در سامانه نیما است؛ ضمن اینکه ارز مسافرتی نیز یک بار در سال بیشتر داده نمی‌شود، بنابراین تقاضای رسمی برای ارز در بازار وجود ندارد.

رئیس کانون صرافان افزود: در این میان، خرید صرافان از سامانه نیما نیز مشروط به فروش ارز در قالب سرفصل‌هایی است که بانک مرکزی تعیین کرده، بوده و بنابراین تقاضایی هم از این سمت به شکل افزایشی وجود ندارد. ضمن اینکه تفاوت قیمت بازار آزاد با سامانه نیما نیز اکنون بسیار اندک بوده و در محدوده ۱۰۰ تا ۲۰۰ تومانی است.

وی تصریح کرد: هر چقدر فاصله بین ارز آزاد و سامانه نیما کمتر باشد، تقاضاهای سفته بازانه نیز کاهش می‌یابد و اکنون این اتفاق در بازار رخ داده است. پس تقاضای کلی بازار نیز کاهش یافته است.

عملکرد سامانه نیما در سال ۹۸

آمارهای سامانه نیما حکایت از آن دارد که از ابتدای سال ۹۸ تا کنون، مجموع معاملات فروش ارز صادراتی هفت میلیارد و و۷۰۰ میلیون یورو و مجموع تامین ارز واردات نیز از محل این سامانه حدود ۶.۹ میلیارد یورو بوده است. بنابراین اکنون مازاد عرضه حدود یک میلیارد یورویی به چشم می خورد.

بر اساس آمارهای رسمی سنا، میانگین موزون نرخ حواله یورو برای خرید در ۲۴ شهریورماه ۹۸ معادل ۱۲ هزار و ۹۰ تومان و نرخ فروش آن ۱۲ هزار و ۲۶۱ تومان بوده است. ضمن اینکه میانگین نرخ خرید هفتگی ۱۲ هزار و ۱۱ تومان و نرخ فروش ۱۲ هزار و ۲۲۹ تومان است.