از مکه و مدینه خبرهای جالبی میرسد که حاکی از مهمان نوازی سعودیها از حجاج ایرانی است.  در مراسم حج امسال اقداماتی اجازه یافته که در زمانهای حج گذشته ممکن الحصول نبود.

مجوز های ورود به بقیع و عکس گرفتن و زیارتنامه خواندن و در زیارت مسجد النبی و زیارت نامه خواندن در محاذات ضریح و در مکه زیارت شعب و قبرستان ابوطالب و عکس و فیلم گرفتن و باصدای بلند زیارتنامه خواندن همه و همه بیانگر تغییر در روش پذیرایی سعودیهاست اما چرا؟ اینکه اعراب بدوی سلطنتی امروزشان با دیروزشان متفاوت است ؟ اینکه همینها که موجب کشتار حجاج ایرانی در سال ۹۴ شدند و جنازه ها را هم ابتدائاً تحویل ندادند؟ اینکه در جلوه و نمادی با شکل داعش حاضرند گوش تا گوش امثال شهید حججی ها را داعش منشانه سر ببرند؟ اینکه در ضربه زدن به ارکان اقتصاد ایران حاضر به کم بها فروختن نفت خود بوده اند؟ اینکه فقط به جرم شیعه بودن در یمن کودک کشی راه انداخته اند؟ اینکه در بحرین ملت مسلمان بحرین اجازه نفس کشیدن ندارند؟ اینکه در افغانستان بدست عناصر هم مسلکشان قتل عام میکنند؟ و صد ها و بلکه هزار اینکه های دیگر بدست تجاوز این قوم عاری از شرف واقع میشود ، از چه روی امروز به حجاج ما روی خوش نشان میدهند؟ تعجب برانگیز نیست ؟ لابد میتوانید حدس بزنید دولت روحانی خصوصا وزیر خارجه این دولت حضرت ظریف المعامله در یک دست دادن چرخ را به سود حجاج دگرگون نموده است؟ اینها مطالبی است که نوعا به ذهن متبادر میشوند و باید و الزاما شایسته است برایشان پاسخ داشت.

دو مطلب در این مقوله ممکن المطالعه و محصول المداقه اند.

اول اینکه این شیوه تغییر تاکتیک موقتی و فقط دوره حج را شمول یافته باشد و دوم اینکه این شیوه موکول به چرخش وزیر خارجه آمریکا رکس تیلرسون در جهت چرخش بسمت و سوی اروپادر ارتباط با ایران است.

در فرض تاکتیکی بودن این نرمش باید به کسر بودجه سعودی در سال ۲۰۱۷ اشاره داشت که پایین بودن قیمت نفت تا حدودی ادامه دارد، لذا در سعودی با هزینه گزاف جنگ کسری بودجه همچنان ادامه داشته و پیش بینی میشود که امسال به ۹۷ میلیارد دلارآمریکا برسد.

طبق گزارش بانک جهانی دولت حجاز در این شرایط مقدار قابل توجهی وام گرفته است.

میزان وام گرفته شده در سال ۲۰۱۵ بالغ بر ۲۶ میلیارد دلار و در آوریل ۲۰۱۶ این رقم افزایش یافته و به ۳۶ میلیارد دلار رسیده است.

همچنین  این دولت  در حال برنامه ریزی برای صدور ۱۵ میلیارد دلار اوراق قرضه میباشد.

این سیاستها نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی در این کشور را به نزدیک ۳۰ درصد در سال جاری خواهد رساند.

بنابراین هزینه استقراض دولت حجاز افزایش یافته است و بنا بر گزارش آژانسهای رتبه بندی، رتبه اعتباری آنها نیز کاهش داشته است. هم چنین اقدامات تثبیت مالی که دربرخی از کشورهای صادر کننده نفت خلیج فارس برای جذب شوک کاهش قیمت نفت انجام شد، بی سابقه بوده. بخش عمده ای از اقدامات تثبیتی در شاخص های اقتصادی این کشورها را کاهش هزینه ها تشکیل میدهد فلذا ایجاد درآمد ناشی از سفر حج برای سعودیها مفهوم کلیدی یافته و میتوانند موقتا دست به چرخشی سیاسی در برخورد با کشورهای متقاضی حج داشته باشند.

اما…..  در فرض استراتژیک بودن این نرمش باید به اظهارات راهبردی وزارت خارجه امریکا در سخنان وی در راستای همین راهبرد صراحت کلامی مقامات آمریکایی، اشاره داشت. دوهفته پیش رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا گفته است:

«سیاست ما در قبال ایران حمایت از عناصری در داخل این کشور است که به تغییر مسالمت آمیز رژیم شان منجر می‌شود.»

ایالات متحده آمریکا که در چهار سال گذشته همواره و به تاسی از منویات لندن  پروژه نفوذ در کشورمان را دنبال کرده است، به صراحت، از طرح خود برای براندازی در کشورمان رونمایی کرده است. در دولت قبلی ایالات متحده، دولتمردان با احتیاط بیشتری مواضع خود را بیان می کردند، ولی در این دولت، مقامات مسئول بدون هرگونه پرده پوشی نیات واقعی شان را بر زبان می رانند که تایید کننده پیش بینی رهبر معظم انقلاب درباره کلیدخوردن پروژه نفوذ، پس از امضای توافق هسته ای است. با نگاهی گذرا به اظهارات این مقام آمریکایی روشن است که هدف از یارگیری های داخلی واشنگتن چیست. در واقع آنها می خواهند در ایران از جریانی حمایت کنند که مدعی مذاکرات منطقه ای، و بده بستان سیاسی با رژیم های مرتجع و نیز امتیازدهی در جریان تحولات غرب آسیا باشند. تیلرسون در این اظهارنظر خود، به صراحت از سپاه پاسداران و مواضع جریان مقاومت در منطقه انتقاد کرده و از جریانی در داخل کشورمان حمایت کرده که خود را در برابر این دست نهادهای انقلابی تعریف می کنند. و طبعا از چنین اظهاراتی بروشنی این برداشت پدید می آید که گزینه تهاجم نظامی با همه محاسبات جواب نداده و به تبع تغییر راهبرد سعودی نیز تابع شده باشد. که راهبرد دراز مدت نفوذ و تغییر از درون را بر جنگ افروزی در خلیج فارس مرجح دانسته و راه مسالمت موذیانه و خرید عواملی در داخل را کلید زده باشند.

روز ۱۴ خرداد امسال مقام معظم رهبری نکته ای را در فرمایشات خود متذکر گردیدند و آن اینکه هزینه مقاومت کمتر از سازش است و این امر میتواند دکترین دشمن واقع و آنها هم به این تمسک دست یازیده باشند که هزینه سازش کمتر از مقاومت برایشان بوده و تصمیم گرفته باشند با پنبه سر ببرند.

والسلام

حمید رضا نقاشیان