نفت ، اوپک ، روسیه ، آمریکا

به گزارش واحد تحلیلی خبرگزاری صبح اقتصاد , با آغاز پاییز فضای بازار نفت به رونق بیشتر می گراید. کشورهای تولید کننده نفت نوعا خود را برای حجم تولید بیشتر آماده میکنند.

سهام شرکتهای نفتی به اعتبار افزایش حجم تولید به سمت صعودی شدن میل میکنند و فی النهایه با شروع سرما مصرف نفت بالا و بالاتر میرود. ایران در شرایط کنونی از فروش نفت خام محروم است و البته سهم فروش نفت ایران را آل سعود و روسیه  در بازار ها پر کرده اند. هر مقدار فضای بین چین و آمریکا متکی به روابط سرد ناشی از موضع گیری ترامپ بسمت سرد تر شدن گرایش می یابد در عوض کرملین امیدوار است که نقش سازنده ای درانعقاد توافق برای تثبیت بازارهای جهانی نفت ایفا نموده تا شاید  گشایشی دیپلماتیک برای بهبود روابط با آمریکا فراهم کند. از سوی دیگر البته  روسیه به توافق اعضای اوپک برای کاهش تولید نفت از ۱۱ میلیون بشکه در روز به  کمتر از ۱۰ میلیون بشکه کاملاً متعهد است. البته باید توجه داشت که  کاهش طولانی‌مدت تولید ممکن است برای برخی تولیدکنندگان روسیه، ازجمله برای مهم‌ترین شرکت نفت و گاز این کشور (روس نفت) مشکلات عملیاتی یا جغرافیایی به وجود آورد. روسیه به دنبال کاهش برخی تحریم‌های آمریکا به‌ویژه علیه شرکت روس نفت است که دیگر در بخش نفت ونزوئلا فعالیت نمی‌کند. چالش‌های فنی بخش نفتی روسیه احتمالاً مسکو را بر آن خواهد داشت تا به دنبال دسترسی به بازار سرمایه برای بخش نفتی خود و کمک گرفتن از صنعت و فن‌آوری آمریکا باشد اما معلوم نیست که از کجا می‌توان پیشرفتی سیاسی در روابط دوجانبه پیچیده آمریکا-روسیه ایجاد کرد.علاوه بر پیامدهای سرمایه‌گذاری و آسیب‌های احتمالی بر تجهیزات و میدان‌های نفتی روسیه، تداوم کاهش تولید نیز ممکن است برای شرکت‌های روسی مشکلات بازاریابی به وجود آورد. هم‌اکنون نیز در بحبوحه کاهش تقاضای ناشی از تعطیلات همه‌گیری کووید-۱۹، صادرات نفت خام روسیه با کاهش تقاضا مواجه است.  گزارش های آماری نشان میدهند که در حال حاضر، روسیه دارای حدود ۲۰۰ هزار چاه فعال است که بیشتر از بسیاری از دیگر کشورهای تولیدکننده نفت خام است. در مقایسه با هزینه پایین تولید نفت در عربستان، روش‌های هیدرودینامیک روسیه (ازجمله حفاری افقی و شکافت هیدرولیک) به‌ویژه در چاه‌های قدیمی این کشور، نیرو و سرمایه زیادی می‌طلبد. سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) دسامبر ۲۰۱۶ میلادی، پس از تجربه دو سال سقوط قیمت در بازارهای جهانی، با جمعی از تولیدکنندگان غیر عضو اوپک برای کاهش تولید به توافق رسید. این کشورهای غیر عضو در کنار اوپک توانستند در پی بازنگری بر میزان تولید و عرضه نفت در سال ۲۰۱۷ بازار را تنظیم کنند. سیاست‌گذاری مشترک میان ۱۰ کشور تولیدکننده نفت از جمله روسیه در کنار ۱۳ عضو اوپک، به اوپک پلاس شهرت یافت؛ نهادی که در عمل و تا پیش از ششم آوریل سال جاری میلادی، ائتلافی به رهبری مسکو و ریاض بوده تا با حجم تولید و عرضه خود، بازار را تنظیم کنند. تخطی برخی کشور ها از توافق در اوپک پلاس البته مشهود و باعث نوسان بازار بود روسیه تقریباً سه‌چهارم کل صادرات نفت خام خود را تنها در دو بازار اروپا و شمال شرق آسیا به فروش می‌رساند که عمده آن از طریق خط لوله حمل می‌شود. در چین، از زمان شروع بحران کووید-۱۹ روسیه جای کاهش نفت ایران و ونزوئلا را پرکرده و به سهم بازار دست‌یافته است. قبل از توافق کاهش تولید در اوپک پلاس، شرکت‌های روسیه در مناطق دورافتاده ساحلی نظیر شرق سیبری و شرق دور روسیه فعالانه به دنبال توسعه میدان‌های سبز (میدان‌های تازه) بودند تا کاهش تولید در مناطق دیگر روسیه را جبران کنند. بااین‌حال، با توجه به قیمت فعلی نفت، تداوم سرمایه‌گذاری و تولید در میدان‌های سبز در هاله‌ای از ابهام قرارگرفته است. تابه‌حال شرکت‌های نفتی روسیه از سرمایه‌گذاری کلان خود صرف‌نظر نکرده و به بازگشت قیمت جهانی نفت و توافق کاهش تولید اوپک پلاس امیدوار هستند. اینکه شرایط در بازار نفت جهانی امروز بسمت و سوی فروشنده نیست و با اصطلاح خریدار مارکت نام دارد به نوعی در باطن مشوق یک سیاستگزاری راهبردی برای ایران نیز هست. اگر مجلس و مسئولین همت نموده جسورانه فروش نفت خام را ممنوع اعلام کنند در طول یکه دهه ما در ایران موفق خواهیم شد تمام تولیدات نفت در ایران را به فراورده تبدیل کنیم که ارزش ذاتی آن جند برابر نفت خام خواهد بود. تعامل قدرتهای بزرگ بایکدیگر برسر نفت برای اوپک و اوپک پلاس همیشه مزاحمت داشته و کاش ما به این مزاحمت ها تن نمیدادیم.والسلام

 حمید رضا نقاشیان