داستان پرداخت یارانه نقدی به مردم در ایران ، داستان عجیب و عبرت آموزی است . این طرح که می توانست در صورت اجرای درست یکی از ماندگارترین و مفیدترین طرح های اقتصادی کشور باشد ، متاسفانه از همان آغاز به بیراهه رفت . دولت احمدی نژاد که مجری اجرای این طرح بود از همان آغاز ، خواست که از این طرح استفاده پوپولیستی کند و برخلاف قانون و به سلیقه خود این کار را آغاز کرد ؛ و به این ترتیب خشت آغازین دیوار را کج گذاشت .

بعد از دولت احمدی نژاد ، دولت روحانی از آغاز بنا داشت که وضعیت نامطلوب توزیع یارانه ها را اصلاح کند و بارها وعده داد که یارانه افراد متمول قطع خواهد شد و حتی چندین بار از قطع یارانه ۱۰ میلیون پولدار سخن گفته شد اما عملا چنین اتفاقی نیفتاد . متاسفانه استفاده از یارانه ها در تبلیغات انتخاباتی توقعات عامه مردم را بالاتر برد . اولین کسانی که به این موضوع دامن زدند دارو دسته احمدی نژاد بودند که به طمع به دست آوردن دوباره قوه مجریه وعده چند برابر کردن یارانه را دادند و در ادامه این موضوع از سوی بعضی کاندیداهای دیگر انتخابات هم تکرار شد ؛ آن هم بدون اینکه مشخص کنند که این افزایش از کدام منبع درآمدی است و به کدام اقشار با چه معیارهایی صورت می گیرد.

حال بعد از انتخابات و تشکیل دولت دوازدهم  به نظر می رسد آینده توزیع یارانه یکی از مشکلات پیش روی دولت است ؛ از سویی دولت قول داده که یارانه نقدی افراد پردرآمد را قطع کند و از سوی دیگر یارانه اقشار ضعیف را افزایش دهد اما به نظر می رسد هنوز راهکاری برای شناسایی دقیق اقشار پردرامد و کم درآمد معلوم نشده است ؛ شاید بهترین راه برای این منظور کنترل حسابهای بانکی افراد باشد که دولت چند بار اعلام کرده که اطلاعات حسابهای مردم محرمانه است و از آنها ساتفاده نمی شود.

چند روز قبل آیت الله ناصر مکارم شیرازی در سخنانی عنوان کرد : «بنده بارها به مسئولان گفته‎ ام، مشکل این یارانه را حل کنید، بیش از نیمی از مردم احتیاج واقعی به یارانه ندارند. قطع یارانه ‎ها عزم، جزم و اراده سنگین می‎خواهد البته هزینه هم دارد ولی باید پرداخت شود، زیرا قطع یارانه‎ها باعث رونق اقتصاد کشور می‎شود».

البته می توان به این سخنان ، این واقعیت را هم افزود که در مناطق محروم کشور ، خانواده های زیادی هستند که تنها منبع درآمدشان یارانه نقدی است و نه تنها نباید یارانه نقدی شان قطع شود بلکه باید یارانه بیشتری به این خانواده ها داد ؛ اما بدیهی است که افزایش یارانه این افراد ، در گرو قطع یارانه افرادی است که واقعا احتیاجی به یارانه ها ندارند . معلوم است که این واقعیت ،  باعث شده که این اقدام از سوی دولت با احتیاط همراه شود اما بهر حال دولت باید راه حلی برای این موضوع پیدا کند ، راه حلی که طی چهار سال گذشته علی رغم همه کوشش دولت پیدا نشده است.

بی شک یکی از مهمترین آزمونهای پیش روی دولت همین موضوع هدفمند کردن یارانه ها است ؛ این موضوع مطمئنا یکی از ملاکهای ارزیابی دولت در سالهای آینده خواهد بود . دولت دوم حسن روحانی اگر می خواهد که با وضعیتی مثل دولت احمدی نژاد مواجه نشود که این روزها همه ، از دوستان تا مخالفان به ناکارآمدی ، سوء مدیریت و از بین بردن منابع و فرصتها متهم می شود ، باید برای این موضوع فکر عاجل و موثری بکند.

زهرا تاجیک