چین ، ناامید از ترامپ ، نگران از بایدن
به گزارش واحد تحلیلی خبرگزاری صبح اقتصاد , شاید امروز هنوز وقت اظهار نظرِ قاطع در خصوص اینکه جو بایدن چه روزی و در چه شرایطی به کاخ سفید راه می یابد، نباشد.
اما آنچه که مسلم است فضای پذیرش قطعی شکست در تیم ترامپ رفته رفته زمینه را برای عبور از تشنج در واشنگتن آماده تر می‌کند. در این شرایط چین که از رفتار غیر متعادل ترامپ فواید بسیاری کسب کرده بود مترصد نگاهی عمیق هوشمندانه و ماندگار به شیوه همکاری با جو بایدن است. البته باید متذکر شوم که در ادوار گذشته غالباً تصور می‌شد رهبران حزب کمونیست چین، روسای جمهور منتخب در حزب جمهوریخواه را برای هم‌نوایی و یا حتی پینگ پنگ سیاسی ترجیح می‌دهند، با این استدلال که حزب جمهوریخواه کمتر به مسائل حقوق بشر توجه داشته و بیشتر به حفظ دایره منافع اقتصادی و تجارت می‌پردازند؛ اما بدیهی است دونالد ترامپ یک جمهوریخواه متعارفی برای دوره خود و در مسیر دلخواه چینی‌ها نبوده وبدون هیچ شبهه و شکی میتوان گفت پرچمداراعلام نقض حقوق بشر در چین هم محسوب نمیشد. اینکه علی‌رغم راهبرد کاخ سفید در دوره ترامپ جو بایدن بدون هیچ نوع درنگی به اروپا نزدیک خواهد شد، محل نگرانی چین بوده و خواهد بود زیرا هماهنگی نزدیک اتحادیه اروپا و ایالات متحده در قبال سیاستهای مرتبط با مهار چین ازجمله در حوزه فناوری، تغییرات اقلیمی، تجارت و حقوق بشر به نفع شی جین پینگ نیست. باید توجه داشت که تاکنون کشورهای عضو اتحادیه اروپا در برابر درخواست دولت ترامپ برای حمایت اروپا از رویا رویی بیشتر آمریکا با چین مقاومت کرده‌اند. اما همسویی جو بایدن با اروپا شیوه و شکل و حتی عمق بیشتری از همکاری را در بر خواهد داشت. در دوره ترامپ زمینه همسویی تا یک افتراق راهبردی با اروپا پیش رفت تا جایی که اروپا در تدارک تجهیز و تشکیل ارتشی مستقل از ناتو به نگرانی از انتخاب مجدد ترامپ می‌نگریست. برای کشورهای اروپایی که طرفدار مقابله با اقتدارگرایی، پیشبرد برنامه‌های پنج ساله و حتی استراتژی‌های بلندمدت هستند، سیاستهای ترامپ کابوسی رنج آفرین بوده است؛ اما انتظار می‌رود بایدن با بهره‌گیری از تجارب گذشته، مواضع قاطعانه‌‌تری در همسویی با اروپا و در قبال پکن اتخاذ کند. چین با تقویت تدریجی موقعیت استراتژیک خود در منطقه شرق آسیا و تقویت قدرت حزب کمونیست در داخل این کشور و اتخاذ سیاستهای قاطعانه در سین کیانگ و هنگ‌کنگ توانست منافع خود را به نحو احسن و حتی در قبال واماندگی و بی‌برنامگی واشنگتن دنبال کند. کلیدی‌ترین موضع آفندی چین در منطقه شرق آسیا نامطمئن بودن امریکا از هر نوع اقدام مقابله جویانه و نهایتا واگذاری راهبرد منجر به تضعیف اتحاد فراآتلانتیک و کاهش نفوذ رهبری جهانی آمریکا بوده که از آن به تمام و کمال به نفع خود استفاده کرده است. آمریکا در دوره ترامپ سرگرم مشکلات اقتصادی داخلی و شیوع خانمان‌سوز کرونا و درگیری‌های حزبی بود فلذا به چین فرصتی طلایی داد تا اینکه جریان زندگی طبیعی به رستوران‌ها و تئاترهای پکن بازگردد. از سوی دیگر، رقابت قدرت بزرگ بین پکن و واشنگتن، فشار زیادی بر اقتصاد چین وارد کرده بود. مواضع غیر دیپلماتیک ترامپ تا حدی پیش رفت که احتمال مصادره ذخایر راهبردی چین در آمریکا و از این مهمتر جنگ فیزیکی را بین دو کشور محتمل می‌نمود. رهبری حزب کمونیست احتمالاً در مورد اینکه چه کسی در کاخ سفید رخت اقامت بگستراند، بسیار حساس بوده است. همانگونه که توضیح دادم با توجه به تحولات سال‌های اخیر، تغییرات ناگهانی در سیاستهای آمریکا چندان مطلوب چین نبوده است. انتظار می‌رود در دوره بایدن، سطح روابط دو کشور برای مدتی سردتر و حتی در فضای دیپلماتیک کاهش یابد. درعین‌حال، پیروزی بایدن یک چرخش اساسی در مسیر بهبود روابط فعلی فراآتلانتیک فراهم خواهد نمود. این موضوع تأثیر زیادی در روابط آمریکا با اروپا، خواهد داشت. اروپایی‌ها همیشه بر این باور بوده‌اند که شاید در ظاهر پکن به انتخاب «ترامپ» به‌عنوان رئیس‌جمهور آینده آمریکا تمایل بیشتری داشته است و استدلال خود را بر این محور متکی میدانند که در طول چهار سال گذشته، چین توانسته بود از سردرگمی نسبت به حفظ کیان هژمونیک جهانیِ آمریکا به اندازه کافی سود ببرد لذا انتخاب ترامپ می‌توانست تائیدی بر ادعای پکن باشد که دموکراسی غربی از سطح اخلاقی خود نزول کرده و توانایی مقابله با مشکلاتی زیست محیطی و بسترسازی‌های دیپلماتیک و حتی در داخل آمریکا همچون مدیریت یک بیماری همه‌‌گیر را نداشته باشد. به هر ترتیب امروز چین با انتخاب ترامپ از آرزوهای خود ناامید و نسبت به رفتار دولت آینده آمریکا نگران است و طبعا برای پیشگیری از آنچه در آینده رخ خواهد داد سناریوهای مختلفی را طراحی خواهد نمود و اینکه ما بعنوان جمهوری اسلامی ایران تمایل همکاری بیشتری را در راهبرد آینده کشور نشان میدهیم در مسیر حفظ و تقویت محور مقاومت و تضعیف غرب در غربِ آسیا خود راهبردی بدون اشتباه خواهد بود. والسلام
حمیدرضا نقاشیان
- منبع خبر : صبح اقتصاد
