شبهای قدر حیات میبخشند

به گزارش واحد تحلیلی خبرگزاری صبح اقتصاد در ماه مبارک رمضان هستیم و کرونا امکان ایجاد گردهم آیی های مذهبی را تا شب های قدر از ما مسلمانان گرفته بود.

ستاد ملی مبارزه با کرونا به توصیه مقام معظم رهبری حضرت آیت الله الامام خامنه ای با صدور نامه ای این جازه را داد که شبهای قدر ملت مسلمان و معتقد ایران اسلامی در مساجد و اماکن مذهبی گرد هم آمده و برای تقاضا از خدای بزرگ دست به دامن امام عصر حضرت مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه شده و بهترین ها را برای سال پیش روی خود رقم بزنند. اساسا در ماه مبارک رمضان طبق فرموده قرآن کریم شبی به نام شب قدر وجود دارد که بفرموده قرآن کریم بهترین شبهای سال است. از قول بزرگان مذهب ۵ شب از شبهای ماه مبارک را مقرون به صحت تلقی میکنند که شبهای ۱۷ و ۱۹ و ۲۱ و ۲۳ و ۲۷ ماه مبارک هستند. از این شبها به شبهای ۱۹ و ۲۱ و ۲۳ بیشتر تاکید شده است و نقل قولهایی هم از امام صادق علیه اسلام که امام ششم شیعیان هستند آمده که ایشان به شب ۲۳ عنایت بیشتری مبذول داشته اند. در روایاتی که از رسول خدا (ص) نقل شده، آمده است که شب قدر تا روز قیامت در این امت باقی است. معنای احادیث این است که شب قدر معنای دیگری غیر از مفهوم نزول قرآن نیز دارد. قرآن در شب قدر نازل شده، اما در این شب مبارک چیز دیگری نیز وجود دارد. آن چیز چیست؟ ‌ کسانی که این شب را گرامی می‌دارید و به آن ایمان دارند، در این شب مبارک چه چیز از آسمان به زمین نازل شده است؟ به اعتقاد بسیاری از بزرگان علما در شیعه معنای شب قدر با مفهوم روزه در ماه رمضان کاملاً مرتبط است. ملاحظه می‌کنیم که روزه آماده‌ سازی انسان روزه‌ دار است برای اینکه در درجۀ اول حجاب را از برابر دیدگان عقل بردارد و سبب ‌شود که او درست و جامع ببیند و فکر کند و بیاموزد و بیشتر از روزهایی که غذا بیشتر می‌خورد، بفهمد. دوم این که روزه انسان را نسبت به دردهای دیگران حساس می‌کند و این‌گونه عاطفۀ او را حساس تر و فراگیر‌تر می‌کند. سوم اینکه روزه نوعی آمادگی و پایداری در خود انسان ایجاد می‌کند، چرا که او در برابر خواهش‌ها و وسوسه‌ها و سختی‌ها می‌ایستد و در نتیجه صبر او بیشتر می‌شود و صبر با روزه رابطه‌ای ژرف دارد. در آیه کریمه قرآن مجید می‌فرماید: «وَ استَعِینُوا بِالصَّبرِ وَ الصَّلاةِ» معنای صبر در احادیث‌‌‌ همان روزه است. ملاحظه می‌کنیم که روزه به انسان روزه‌ دار سه ویژگی می‌بخشد: فهم بیشتر و احساس بیشتر و صبر بیشتر. این عناصر سه‌گانه در حقیقت وسایلی است تا آدمی برای آیندۀ خویش و تعیین سرنوشت خود تصمیم بگیرد. پس انسانی که روزه می‌گیرد، در نتیجه روزۀ خود بینشی روشن‌ تر دارد و دردهای جامعه را بیشتر حس می‌کند و صبر او برای ادامۀ راه افزون‌ تر می‌شود. پس این انسان، کسی است که می‌تواند تصمیم بگیرد و راهی برای آیندۀ خویش ترسیم کند و سرنوشت خویش را از خلال این تصمیم مشخص کند و دعا و التجا و تقاضا از خدای متعال هم او را در این فرایند بهبود، کمک میکنند. امام موسی صدر رهبر مفقود لبنانی که خدایش با اولیا خود هم نشین فرماید در تفسیر سوره دخان که از سوره هایی است که در همین شبها بیشتر خوانده میشود میفرمایند: « بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ * حم * وَالْکِتَابِ الْمُبِینِ * إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَة مُبَارَکَـةإِنَّا کُنَّا مُنْذِرِینَ * فِیهَا یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍحَکِیمٍ * أَمْرًا مِنْ عِنْدِنَا إِنَّا کُنَّا مُرْسِلِینَ * رَحْمَـةً مِنْ رَبِّکَ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ * (دخان، ۱-۶)  ترجمه این آیه عبارت است از اینکه [حا، میم. سوگند به این کتاب روشنگر. ما آن را در مبارک شبی نازل کردیم. ما بیم‌ دهنده بوده‌ایم. در آن شب هر فرمانی بر حسب حکمت صادر می‌شود، فرمانی از جانب ما. و ما همواره فرستندۀ آن بوده‌ ایم. رحمتی است از جانب پروردگارت و هر آینه او شنوا و داناست.] سورۀ دخان، که بدان علت که کلمۀ «دخان» در آن آمده است به این اسم نامیده شده است، از سوره ‌هایی است که در شب قدر می‌خوانند. این آیات ابتدایی که خواندیم، آشکارا نشان می‌دهند که سوره به طور مشخص به موضوع «لیلةالقدر» می‌پردازد. بنابراین بهترمی دانم در همین موضوع که موضوع پیچیده‌ای هم هست و در میان مسلمانان جزو اسرار به شمار می‌آید چند نکته بگویم. این سوره مفهوم «لیلةالقدر» را روشن می‌کند، معنایی که با مفهوم شایع متفاوت است. چرا که می‌فرماید: «ما قرآن را در شبی مبارک نازل کردیم» و در سورۀ قدر بر این تأکید شده که قرآن در شب قدر نازل شده است: «إنّا أَنزَلناهُ فِی لَیلَة القَدرِ» بنابراین «شب مبارک» همان شب قدر است که قرآن در آن شب نازل شده است. این آیه‌ها معنای شب قدر را این‌گونه تفسیر می‌کنند که شب قدر‌‌‌ همان شب نزول قرآن است و در قرآن هر چیزی روشن شده و حلال و حرام و صحیح و فاسد و نیز حقایق شرعی توضیح داده شده است. همچنین تعریف همۀ ارزش‌های غیبی و مفاهیم و تعالیم آسمانی آمده است. بنابراین ماه رمضان، دورۀ آموزشی است که سرنوشت انسان را مشخص می‌کند و معنایش این است که سرنوشت او طی سال آینده بر اساس چارچوبی است که در ماه رمضان در قلب مؤمن و در درجه‌ای که مؤمن بدان می‌رسد، طراحی می‌شود. این بدان معناست که ماه رمضان ماه آموزش است و در نتیجۀ ایام قدر، آن هنگام که آدمی به این دورۀ آموزشی می‌رسد، به درجۀ کاملی رسیده است. این درجه به طبیعت حال در دهۀ آخر ماه رمضان قرار دارد و بنابراین بسیاری از روایات تأکید دارد که شب قدر یکی از شب‌های دهۀ آخر ماه رمضان است. در برخی از روایات آمده است که هر انسانی شب قدری دارد که با شب قدرِ انسان دیگر تفاوت دارد و این معنا بر مفهومی که از ارتباط میان شب قدر و روزه برگرفته میشود منطبق است. والسلام

 حمید رضا نقاشیان