روان شناسی علل و عوامل دروغ گویی
به گزارش واحد تحلیلی خبرگزاری صبح اقتصاد مطالعات میگویند، روشهای کاربردی برای شناسایی دروغ شناخته شده است:
اول . نشانههای رفتاری (Body Language)
مثلا تماس چشمی غیرطبیعی
اگر فرد معمولاً تماس چشمی برقرار میکند ولی ناگهان از نگاه کردن به شما اجتناب میکند (یا بیش از حد خیره میشود)، ممکن است نشانه استرس ناشی از دروغ باشد.
مثلا ، حرکات عصبی
دوم ، لمس مکرر صورت
(مثل بینی، گوش یا لب)،
پاهای بیقرار یا بازی کردن با اشیاء.
سوم ، تناقض بین کلمات و زبان بدن
مثلاً فرد میگوید “بله” اما سرش را به نشانه “نه” تکان میدهد
چهارم ،نشانههای کلامی
پاسخهای مبهم یا کلی
مثال: به جای پاسخ مستقیم، میگوید:
«مگه من چکار میتونستم بکنم؟»
پنجم ، تکرار سوال
گاهی فرد برای فرصتتراشی سوال شما را تکرار میکند:
«پرسیدی ساعت چند خوابیدم؟… ساعت ۱۰!»
ششم، جزئیات غیرضروری
افزودن جزئیات بیش از حد برای قانع کردن شما: «دیروز رفتم مغازه، هوا ابری بود، فروشنده کلاه قرمزی داشت…»
هفتم ، تغییر تُن صدا
صدا ناگهان زیر یا بم میشود، یا سرعت صحبت کند/سریع میشود.
هشتم ،تناقضهای منطقی
عدم همخوانی با واقعیتهای شناخته شده
مثال: «دیروز با علی بودم» در حالی که میدانید علی در سفر است.
نهم، تغییر روایت در دفعات بعدی
اگر داستان فرد در دفعات مختلف متفاوت است، احتمال دروغ افزایش مییابد.
دهم ، استفاده از تکنیکهای پرسشی
پرسش غیرمستقیم
به جای پرسیدن مستقیم «آیا تو این کار را کردی؟»، بپرسید: «به نظرت چه کسی ممکنه این کار رو کرده باشه؟»
یازدهم ، توجه به واکنش به اتهام
فرد بیگناه معمولاً سریع و با جزئیات پاسخ میدهد، در حالی که فرد دروغگو ممکنه حالت دفاعی بگیرد.
دوازدهم فناوری و روانشناسی
دروغسنج (Polygraph)
اگرچه ۱۰۰% دقیق نیست، اما تغییرات فیزیولوژیک (ضربان قلب، تعریق) را بررسی میکند.
سیزدهم ، تحلیل محتوای متن
دروغگوها کمتر از ضمیر اول شخص («من») استفاده میکنند و جملات منفی بیشتری به کار میبرند.
البته همین جا باید تاکید کنم که هیچ یک از این نشانهها امری مسجل نیستند! عوامل دیگری مثل استرس طبیعی، خجالتی بودن یا تفاوتهای فرهنگی میتوانند بر رفتار تأثیر بگذارند. روانشناسی باز جو ها تجربه کرده اند که بهترین روش، ترکیب مشاهدات با کنار هم دیدن شواهد عینی است.
برای درک بهتر منابع پیشنهادی برای مطالعه بیشتر را توصیه میکنم مثلا کتاب «دروغ گفتن » اثر پل اکمن (تخصصی در زمینه زبان بدن و میکرواکسپرشنها) است
یا فرضا مستند « همه انسانها دروغ میگویند » (بررسی علمی علل توسل به دروغ در روانشناسی).
در خاتمه باید توجه داشت دروغ گویی میتواند عادت شده باشد و فرد همه جا با دروغ گویی نمایش شخصیت بدهد تا خود را پنهان و جلوه ای کاذب از خود را بنماید. والسلام