به گزارش واحد اقتصادی خبرگزاری صبح اقتصاد جدیدترین اطلاعات منتشر شده از سوی بانک مرکزی، نشان‌گر این است که حجم نقدینگی در آذر امسال معادل ۲۲ هزار و ۶۲۳ هزار میلیارد ریال است که نسبت به مدت زمان مشابه پارسال ۲۸.۲ درصد افزایش یافته است.

دلیل افزایش رشد نقدینگی از زبان همتی

علاوه بر این، رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه رشد نقدینگی خوب نیست و باید آن را کنترل کنیم، گفته که سه درصدی که امسال نسبت به میانگین بیشتر شده، نشان دهنده این است که ذخایر ارزی خالص ما افزایش یافته است. بانک مرکزی چند میلیارد دلار ارز برای رشد ذخایر خریداری کرده که این موضوع باعث شده رشد نقدینگی از میانگین ۵۰ ساله بیشتر شود. البته رشد ۲۸ درصدی نقدینگی، رکورد جدید نیست و در طول سال‌های گذشته رشد نقدینگی از این میزان هم بیشتر بوده است.

اگر چه افزایش حجم پول منجر به ایحاد یک دوره رونق مصنوعی و موقتی در اقتصاد می‌شود، اما این موضوع در بلند مدت باعث افزیش نرخ تورم از یک سو و ایجاد رکود اقتصادی از سوی دیگر می‌شود و هر چه افزایش حجم پول برای تداوم رونق مصنوعی افزایش یابد، تورم ایجاد شده و رکودی که در پی آن خواهد آمد؛ شدیدتر، عمیق‌تر و طولانی‌تر خواهد بود.

پیامدهای نرخ تورم بالا بر آینده اقتصادی کشور

نرخ تورم بالا و نوسان‌های آن هزینه‌های بسیاری را بر اقتصاد تحمیل می‌کند که می‌توان به کاهش نرخ رشد اقتصادی و به تبع آن کاهش سطح رفاه عمومی از یک سو و تغییر توزیع درآمد، ثروت و رفاه به زیان اقشار کم درآمد جامعه از سوی دیگر اشاره کرد.

همچنین، تورم بالا و بی‌ثباتی موجب اخلال در شناسایی قیمت‌های نسبی توسط فعالان اقتصادی می‌شود، چراکه در فرآیند تورمی، قیمت تمام کالاها به یک نسبت افزایش نمی‌یابد، در نتیجه فعالان اقتصادی نمی‌توانند تغییرات قیمت‌های نسبی را از تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها به خوبی تفکیک کنند. علاوه براین، تورم بالا و بی‌ثباتی موجب نااطمینانی فعالان اقتصادی نسبت به تحولات آینده خواهد شد و فعالان اقتصادی نمی‌توانند چشم‌انداز روشن و شفافی از آینده ترسیم کنند که این امر به ویژه بر سرمایه‌گذاری تاثیر منفی خواهد گذاشت.

با وجود تبعات منفی افزایش خلق پول بر اقتصاد کشور، کارشناسان اقتصادی در گفت‌وگو با ایسنا، پیشنهاداتی همچون کاهش هزینه‌های سازمان‌های دولتی و بدهی دولت بانک مرکزی، اصلاح ساختارهای اقتصادی و سیستم بانکی، رفع ناترازی بانک‌ها و عدم اجازه به بانک‌ها برای خلق پول توسط بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی مطرح کردند.

مهار نقدینگی در گرو استقلال بانک مرکزی 

علاوه براین، استقلال بانک مرکزی از دولت و سیاست‌های آن نقطه مشترک راهکارهای اقتصاددان برای کنترل و مهار نقدینگی است که طبق گفته یکی از کارشناسان اقتصادی، کنترل نقدینگی در اختیار بانک مرکزی است و اگر آن مستقل باشد یعنی بتواند مستقل از مشکلات و گرفتارهایی که دولت همچون کسری بودجه با آن مواجه است، تمرکز و هدف خود را بر کنترل تورم و ثبات قیمت‌ها بگذارد، این نقدینگی قابل حل است.

نقش اصلاح نظام بانکی در کنترل خلق پول 

همچنین، اصلاح ساختار و سیستم نظام بانکی از طریق رفع ناترازی بانک‌ها، نظارت و مدیریت بر انضباط در سیستم‌های بانکی از جمله راهکارهای مورد تاکید اقتصاددانان برای کنترل نقدینگی است که یک اقتصاددان معتقد است برای مهار نقدینگی باید به سمت سالم‌سازی نظام بانکی و مدیریت و کنترل انضباط در سیستم بانکی برویم و در این جهت باید به‌گونه‌ای عمل شود که به بانک‌ها اجازه خلق پول ندهند تا به سمت افزایش نرخ بهره حرکت نکنند.

براساس گفته کارشناسان اقتصادی، بازار باز بانکی به عنوان یکی از ابزارهای بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی در صورت اصلاح ساختارهای اقتصادی، یافتن عمق، اجرا شدن در یک سیستم آزاد رقابتی می‌تواند موفق عمل کند.

در این زمینه برخی اقتصاددان‌ها با اعتقاد به اینکه بازار باز بانکی باید در یک سیستم رقابتی آزاد اجرا شود، می‌گویند باتوجه به میزان نقدینگی و فساد موجود در اقتصاد و حاکمیت ۸۰ تا ۹۰ درصدی شرکت‌های دولتی در بازار سرمایه، این عملیات نمی‌تواند تامین مالی چندانی برای اقتصاد داشته باشد.

با این تفاسیر، با اصلاح ساختارهای معیوب اقتصادی و نظام بانکی، نظارت بانک مرکزی بر خلق نقدینگی توسط بانک‌ها می‌توان سرکشی پولی را که اگر بیش از اندازه خلق شود و به بازار تزریق شود موجب تورم، فشار بر اقشار مختلف جامعه و سایر تبعات منفی بر اقتصاد کشور می‌شود؛ مهار کرد.

همچینن، با اصلاح موارد ذکر شده و تعمیق بخشیدن به بازار باز بانکی می‌توان از عملیات بازار باز بانکی برای کنترل نقدینگی که یکی از ابزارهای بانک مرکزی برای این موضوع است، استفاده کرد.