چین و آمریکا ، تقابل دو راهبرد
به گزارش واحد تحلیلی خبرگزاری صبح اقتصاد , ضرب المثل فارسی مثل سگ و گربه به جان هم افتاده اند امروز کم و بیش جهانی شده و بیشتر در خصوص چین و آمریکای بعد از کرونا مصداق نسبی مناسبی یافته است.
جاناتان هیلمن در یادداشتی که وب سایت موسسه مطالعات راهبردی و بین‌الملل آمریکا آن را منتشر کرد؛ نوشته که زمانی که شی جین پینگ از چشم‌انداز سیاست خارجی خود رونمایی میکرد، اظهار داشت : « هدف طرح جاده و کمربند نزدیک تر کردن روابط اقتصادی کشورها، تعمیق همکاری‌های متقابل و گسترش فضای توسعه است»؛ اما در عوض، این پروژه بدهی کشورهای درحال توسعه را بیشتر و سوء ظن‌ها نسبت به یکدیگر را عمیق تر و فضای توسعه را آلوده تر کرده است». این که جاناتان هیلمن با چه عینکی به راهبر چین و اظهارات شی جین پینگ نگاه میکند البته به خود او مربوط است و شاید به اعتبار شرایط امروز اقتصادی در آمریکا زمینه گسترش تخاصم را برای فرار به جلو برای کاخ سفید فراهم میکند ، چرا که واشنگتن با برجسته کردن خطرات طرح « جاده و کمر بند چین » تلاش کرده است تا پیشرفت آن را متوقف کند، اما معایب و چالش‌های زیست‌محیطی این طرح را نادیده گرفته است. ایالات‌متحده چشم‌انداز خود را برای ایجاد «اقیانوس هند و آرام آزاد» به منظور بهبود محیط تجاری، سرمایه‌گذاری و تدارکات متمرکز کرده است. اگرچه این طرح با سرعت خیلی کمی زمینه تحقق و عملیاتی می یابد اما فرایند تقابل تجاری را بهینه نموده و زمینه همگرایی کشور های در حاشیه این جغرافیا را با آمریکا و بطور عمده ، غرب فراهم تر میکند. ضعف دولت ترامپ در حوزه محیط زیست، همکاری با شرکا و متحدان برای ارائه گزینه های جایگزین و در تقابل با پروژه‌های چینی را محدود میکند. در نوامبر ۲۰۱۹ دولت ترامپ از راه‌اندازی شبکه نقطه آبی با استرالیا و ژاپن خبر داد که تلاشی برای تأیید پروژه های زیرساختی مطابق با استانداردهای کیفیت مورد توافق است. اگرچه، آمریکا در تلاش است تا شرکای دیگر را نیز به عضویت آن در آورند، اما کشورهای اروپایی به جای شبکه نقطه آبی، شبکه سبز را دنبال می‌کنند. شرکا و متحدان پیشنهاد غربی منتظر همراهی ایالات‌متحده در پروژه های زیست محیطی مشترک هستند. یک سال پیش، اتحادیه اروپا و ژاپن از توافقنامه «همکاری بر اساس اتصال پایدار و زیرساخت باکیفیت» خبر دادند که تمرکز آن بر پیشبرد رویکردهای خردمندانه به ویژه در حوزه زیست‌محیطی اند اما طرح آمریکا پیوست ندارد. البته، همه کشورها دارای نهادهایی نیستند که به سازمان‌های مردمی اجازه دهند دولت را مجبور به عقب نشینی و اصلاح تصمیمات خود کند. برخی دولت‌ها حاضرند محیط زیست را در قبال کمتر شدن هزینه‌های پروژه‌های خود قربانی کنند. شاید کاخ سفید از این گزینه بهره برداری می کند. در تقابل با سیاست های توسعه طلبی و ایجاد دست انداز برای پروژه های چینی توسط آمریکا و متحدانش در منطقه چین اما بسیار مصمم به توسعه سرمایه گزاری های خود در منطقه ادامه میدهد همین اخیرا بانک آف چاینا اعلام کرده است تا پایان ژوئن امسال بیش از ۱۴۰ میلیارد دلار در طرح «یک کمربند یک جاده» اختصاص و بخش مهمی از آن را هم هزینه کرده است ، ضمنا بیش از ۶۰۰ پروژه مهم آن طرح عظیم در منطقه را تأمین مالی کرده است. طبق همین بیانیه که توسط بانک آف چاینا صادر شده است در چند سال اخیر و به طور مداوم و متکی به راهبرد دراز مدت چین در ۳۰ سال آتی در اقتصادهای مرتبط با افتصاد و چشم انداز « جاده ابریشم و جاده ابریشم دریایی قرن بیست و یکم» ، سرمایه‌گذاری های مهمی انجام شده است. جدای از ساخت و ساز و توسعه بندر گوادر در پاکستان که به زعم بسیاری به دوبی ثانی تبدیل خواهد شد طی این طرح نهادهایی در ۲۴ کشور و عمدتا در کشور های منطقه مشارکت کننده، تأسیس شده‌اند. بمنظور تامین مالی همین نهاد ها از ۵ سال پیش تا کنون، بانک آف چاینا، که چهارمین بانک بزرگ چین از لحاظ قدرت سرمایه گزاری و تملک دارایی است، ۵ بار اوراق مشارکت این پروژه را به ۷ ارز مختلف منتشر کرده و به فروش رسانده است که ارزش کل آن اوراق امروز در اکتبر ۲۰۲۰ به رقم ۱۴.۶ میلیارد دلار رسیده است. مصمم بودن چین در توسعه روابط با کشور های منطقه بدون شک واشنگتن را در تنگنای کاهش حضور راهبردی قرار خواهد داد و تنها راه باقیمانده برای کاخ سفید صرف نظر کردن از لج بازی دراعمال تحریم ها و حضور جدی در سرمایه گذاری های نفتی با مشارکت جمهوری اسلامی ایران در خلیج فارس است که میتواند سهم نسبتا قابل اندازه گیری غرب را در تقابل با راهبرد چین افزایش دهد.که البته تضادهای دیدگاهی در غرب حتی در میان احزاب آمریکایی مانع اتخاذ تصمیم کلیدی و پایدار است. والسلام
حمیدرضا نقاشیان
- منبع خبر : صبح اقتصاد
