به گزارش واحد اقتصادی خبرگزاری صبح اقتصاد بیش از ۳ سال از دولت دوازدهم با شدیدترین تحریمها سپری شد. تحریمهایی که به نوعی جنگ اقتصادی علیه ایران بود و امریکا آن را در نیمه دوم سال ۱۳۹۶ با هدف صفر کردن درآمدهای نفتی کشور بهعنوان اصلیترین منبع درآمد و قطع هر نوع رابطه مالی ایران با جهان اعمال کرد.”کاهش ۱۰۰ میلیارد دلاری درآمدهای نفتی ایران”
حالا وزیر نفت دولت دوازدهم میگوید که هدف از این جنگ اقتصادی فروپاشی اقتصاد ایران نبود؛ بلکه دشمن از روز اول تحریم فروپاشی نظام را نشانه گرفته بود. بیژن زنگنه که روز گذشته در جلسه رئیسجمهوری با مدیران ارشد دولت سخن میگفت، کاهش درآمدهای نفتی ایران را در این ۴ سال بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار عنوان کرد. به عبارتی، هرچند که صادرات نفت ایران صفر نشد اما بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار کاهش داشت و این رقم برای ایرانی که بیش از ۴۰ میلیارد دلار در سال آخر دولت یازدهم درآمد نفتی داشت، به معنی محدودیت شدید منابع مالی برای توسعه کشور و از دست رفتن فرصت هاست.
به گزارش ایرنا، وزیر نفت علاوه بر اشاره به مشکلات این سالها، اذعان کرد: دولت روحانی خدمات بزرگی را به ایران و مردم کرد و این حرفهایی که درباره ناکارآمدی و بقیه مسائل گفته میشود، اگر نگویم بیپایه است، باید بگویم بیانصافی است. زیرا در دوران جنگ اقتصادی، اداره کشور باوجود تحریمها، کاری کارستان بود.
خدمت به مردم، فرصت بزرگ و بدون جایگزین
“کاهش ۱۰۰ میلیارد دلاری درآمدهای نفتی ایران
زنگنه در بخشی از سخنان خود با اشاره به اینکه خدمت به مردم، فرصت بزرگی است که شاید با هیچ چیز دیگری قابل مقایسه و جایگزینی نباشد، اظهار کرد: لازم میدانم از حجتالاسلام والمسلمین روحانی تشکر کنم که به من اعتماد کرد و فرصت خدمت داد.
او با بیان اینکه از ابتدای دولت دوازدهم تحلیل من این بود که این دوره، دوره بسیاری سختی خواهد بود؛ اما فکر نمیکردم سختی کار تا این حد باشد، افزود: فراز و نشیبهای فراوان روزهای تلخ و شیرین و البته بیشتر روزهای تلخ، برای مردم و دولت به وجود آمد و خداوند بزرگ را سپاسگزارم با وجود هر سختی و فشاری این دوره را با شرافتمندی به پایان رساندیم.
حل مسأله قطعنامههای فصل هفت شورای امنیت علیه ایران
لغو ۶ قطعنامه فصل هفتمی شورای امنیت علیه ایران در دولت یازدهم رقم خورد که یک فشار عظیم علیه ایران محسوب میشد و رهایی کشور از این تحریم که بسیاری از حقوق ملت را زیر سؤال قرار میداد، کار آسانی نبود. به طوری که تعدادی از کشورهای جهان گرفتار فصل ۷ هستند و هنوز نتوانستهاند قطعنامههای فصل هفتمی را لغو کنند.
زنگنه در این باره روز گذشته اظهار کرد: «من بهعنوان یک شهروند ایرانی برای همیشه خودم را مدیون روحانی میدانم که موضوع قطعنامههای فصل هفت شورای امنیت علیه ایران را حل کرد. این خدمت بزرگ و تاریخی به ملت ایران بود و سابقه نداشت تا آن زمان که کشوری تحت تحریمها و مجازاتهای فصل هفت شورای امنیت برود و سالم بیرون بیاید؛ زیرا همه کشورهایی به جز ایران که مشمول تحریمهای فصل هفت شورای امنیت سازمان ملل شدهاند، یا نظامشان سرنگون شد، یا کشور تجزیه شد یا مورد اشغال بیگانه قرار گرفت.»
هیچ دولتی را به مظلومیت دولت دوازدهم ندیدم
وزیر نفت همچنین با اشاره به اینکه در دولتهای متعدد از سال ۶۷ وزیر بودم اما هیچ دولتی را به مظلومیت دولت دوازدهم ندیدم، گفت: «این دولت خدمات بزرگی را به ایران و مردم کرد و این حرفهایی که در مورد ناکارآمدی و بقیه چیزها گفته میشود اگر نگویم بیپایه است باید بگویم بیانصافی است زیرا در دوران جنگ اقتصادی اداره کشور باوجود تحریمها، کاری کارستان بود.» وزیر نفت دولت دوازدهم ادامه داد: «اگرچه مدیریت ما مدیریت جهان سومی است و این قابل انکار نیست، اما با وجود همه مشکلات، عملکرد دولت عالی بوده و عملکرد دولت در این ۳ سال از مصادیق عینی اقتصاد مقاومتی بود.»
حتی برای یک بشکه هم معافیت نداشتیم
ایران در ۸ سال اخیر از واردکننده صرف فرآوردههای نفتی به یک صادرکننده بزرگ در منطقه تبدیل شد و یکی از مهمترین فرآوردههای صادراتی امروز ایران بنزین است. این درحالی است که شدت تحریمهای این دوره بسیار بیشتر از دوران قبل بود.
زنگنه در این باره با بیان اینکه صادرات فرآوردههای نفتی در این دولت قابل مقایسه با دوره قبل تحریمها نبود، افزود: «در دوره قبل تحریمها ما بیش از یک میلیون بشکه نفت خام معافیت برای صادرات داشتیم، اما در این دوره نه برای نفت خام و نه برای میعانات گازی و نه برای فرآوردههای نفتی و پتروشیمی حتی یک بشکه و یک تن هم معافیت نداشتیم.» او با تأکید بر اینکه از ابتدای تحریمها مشخص بود که در صورت تحریمها سالانه ۵۰ میلیارد دلار کسری تراز بازرگانی خارجی میآوریم، گفت: در این مدت بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار نفت نفروختیم و از فروش نفت ما جلوگیری کردند و آنچه را که فروختیم بهدلیل مشکلات هزینههای مبادله با درآمد کمتری به دست آوردیم.
وزیر نفت دولت دوازدهم در پایان سخنان خود تأکید کرد که هدف از جنگ اقتصادی، فروپاشی اقتصاد نبود، بلکه فروپاشی نظام بود.
نفت حتی توان پرداخت هزینههای خود را هم نداشت
در همین حال، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی با انتشار گزارشی از کاهش درآمدهای نفتی دولت در سالهای پایانی دهه ۹۰ مینویسد.
در گزارش این مرکز با عنوان «مانع زدایی و پشتیبانی از تولید در صنعت نفت و گاز مسائل و راهکارها» آمده است: «در حال حاضر فقط ۱۴٫۵ درصد از درآمد حاصل از صادرات نفت خام و میعانات گازی و فرآوردههای نفتی به شرکت ملی نفت بازمیگردد و این شرکت همه هزینههای جاری و استهلاک خود را باید از این محل پرداخت کنند. از سوی دیگر با توجه به متغیر بودن قیمت جهانی میزان صادرات و عرضه نفت باید به این نکته توجه شود که در سالهای پایانی دهه هشتاد قیمت نفت در بالاترین سطح بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ دلار به ازای هر بشکه قرار داشت، از اینرو سهم ۱۴٫۵ درصد تعیین شده طبق قوانین پوشش دهنده هزینههای جاری و توسعه این شرکت بوده است؛ اما در سالهای پایانی دهه ۹۰ با توجه به کاهش تقاضای ناشی از همهگیری کرونا و افت قابل توجه قیمت نفت و تشدید تحریمهای امریکا در خصوص صادرات نفت ایران درآمدهای شرکت ملی نفت بسیار کاهش یافته است.
در همین حال، در سالهای اخیر بهدلیل خروج شرکتهای سرمایهگذار خارجی بخش زیادی از سرمایه گذاریهای انجام شده در صنعت نفت از محل منابع داخلی شرکت بوده است. ضمن اینکه، مجموعه بدهیهای شرکت ملی نفت ایران به بانک مرکزی بانکهای تجاری و بابت انتشار اوراق مشارکت ارزی و ریالی تا پایان سال ۹۸ حدود ۶۰ میلیارد دلار بوده که وجود این حجم وسیع تعهدات مانع جدی برای سرمایهگذاری و توسعه آتی شرکت ملی نفت به شمار میرود. این در حالی است که بر اساس بندهای ۱۰، ۱۱، ۱۲ و ۱۳ و بندهای ۱۵ تا ۱۸ سیاستهای کلی برنامه ششم توسعه در تغییر نگاه به نفت و گاز و درآمدهای حاصل از آن از منبع تأمین بودجه عمومی به منابع و سرمایههای زاینده اقتصادی تأکید دارد با توجه به پیچیدگیهای طبیعی مخازن نفت در ایران تولید نفت از مخازنی که نیمه دوم خود قرار دارند به فناوری پیچیدهتر و هزینه بیشتری نیاز دارد.»