بازار سرمایه تحت فرمان و تیول دولت

به گزارش واحد تحلیلی خبرگزاری صبح اقتصاد , فرو ریزش ارقام بورس در این دو هفته که گذشت طبیعی نبود. چهارشنبه هفته گذشته بود که حسن روحانی در جلسه هیئت دولت از اعلام یک گشایش اقتصادی بزرگ در هفته جاری خبر داد.

رئیس دولت دوازدهم هفته گذشته اعلام کرد: «در جلسه سران قوا تصمیمات و نتایج مهمی گرفته شد که پس از به نتیجه رسیدن در هفته آینده و موافقت مقام معظم رهبری اعلام می‌شود که گشایشی اقتصادی در کشور به وجود می‌آید و بی‌تردید دست دولت مقداری باز می‌شود.» پس از آن بود که گمانه‌زنی‌ها از محتوای گشایش موعود آغاز شد. با این حال یک فرضیه بیش از سایر فرضیه‌های مطرح درباره محتوای گشایش اقتصادی رئیس‌جمهور مطرح بود و آن هم چیزی جز «فروش اوراق سلف موازی نفت» نبود. قرار بود این اوراق که بدون دلیل فقط اسم نفت را یدک می کشید روز یکشنبه ۲۶ مرداد ماه که دولت اعلام کرد این اوراق را در بورس انرژی  به معرض فروش میگذارد، عرضه شوند. چند روز قبل از اعلام روز فروش اوراق سلف نفتی که در اصل نوعی صکوک با بهانه و مسمای نفتی بشمار می اید آثار بهم ریختن بازار سرمایه و بورس هویدا شد و هر روز بورس با ارقامی منفی و تابلوی قرمز از شاخص  دومیلیون یکصد هزار تقریبی به حدود یک میلیون هفتصد و پنجاه  واحد سقوط کرد و همه اعتبار گذشته بورس که تحت الشعاع حجم نقدینگی قابلیت رشد یافته بود فرو ریخت و مردم احساس کردند در این اقتصاد به معنای واقعی بازیچه اند. برای جلوگیری از این اقدامات روز شنبه ۲۵ مرداد ماه مجلس وارد موضوع گردید و با التیماتم قانونی نبودنِ طرحِ فروشِ اوراقِ سلفِ نفتی تا بررسی موضوع در مجلس و شاید الحاق لایحه اصلاحیه برای بودجه ۹۹ البته با تمهیداتی قانونی ، متوقف شود. این تجربه تاکنون در کشور اتفاق نیفتاده بود که با فرمانی دور از چشم مردم  جریان مخوف پولی کشور خود را اینگونه افشا کند که با تصمیمی یک شبه میتواند کشور و مردم را به خاک سیاه بنشاند. (واقعه افزایش نرخ دلار) فرمان استد اعظمی موجب شد حجم عظیمی از پول از بورس بیرون آمده و بسمت ایستگاه انتظار برای خرید اوراق سلف نفتی سرازیر شود. و درست هم زمان با توقف فروش اوراق مذکور دوباره با تمهیداتی و به تدریج  بسمت بازار های مالی میل نماید. این واقعه ، مفهومی عجیب و البته منتظره را تداعی میکرد و آن اینکه در ایران بجز مافیا های کالا و ارز مافیای ریال هم با اقتداری عظیم و شگفت آور وجود دارد که با گوشه چشمی میتواند هر فرایند مرتبط و متکی با حجم نقدینگی را درهم ریخته و فروبپاشد. خطر مافیای پول در هر کشوری همینطور است. قدرت انهدام دارد. حدس میزنم یکی از دلایل حفظ این دولت از رای عدم کفایت سیاسی ، اقتصادی ،  قبل از اختتام دوره قانونی نیز همین امر بوده باشد. در طول ۷سال و اندی که این دولت بر محور قدرت سوار بوده پایه های جریان سازی درگذشته ، زمان دولت های میر حسین و خاتمی و هاشمی را که شکل جزیره ای داشته اند بهم پیوند داده و یک هژمونی سرمایه داری پنهان ایجاد نموده است. این برداشت یعنی بدون داشتن اطلاعات جامع با این دولت که برای پشت پرده اقتصاد ایران برنامه چند ساله چیده اند نمیتوان بی گدار به آب زد. جریانی فرمان داد پول برای خرید اوراق بیست هزار بشکه نفت با اوراق سلف آماده شد. فرمان عکس آمد که بورس و بازار سرمایه فعال شود بورس مجددا شکل قبل و تدارک برای تغییر جهت گرفت. این شرایط بدون شک شرایطی عادی نیست و آن را به تمایل عادی بازار نمیتوان نسبت داد چرا که بازار سرمایه سودی به مراتب بیشتر از ۱۹ درصد درسال که دولت برای اوراق سلف پیش بینی کرده بود در بر داشته و بدون یک هماهنگی دقیق و فرمانبرداری با فرض اینکه حتی سود بازار اوراق نفتی کمتر از سود بورس خواهد بود ، انجام گرفته است. با فرض خوش بینانه هم که نگاه شود باز موضوع  بسیار ابهام انگیز است. اگر مجلس در مقابل اقدام دولت نیایستاده بود دولت همانند سیاست تخریب پشتوانه سهام عدالت این جریان اوراق را هم با سیاست همیشگی خود راه می انداخت و جا می انداخت. و کار را به جایی میرسانید که قابل برگشت نباشد. تجربه نشان داده جریان پنهانی که با هماهنگی دولتها تصمیم سازی کرده و آن را عملی میکند ، بیدار و مسلط به دانش اطلاعات دقیق کار را دنبال میکند. از ابتدای انقلاب حقیر خود شاهد همین گونه موضوعات و تصمیمات در اداره دفاع مقدس و جنگ تحمیلی با هژمونی استکبار و راه اندازی زور چپونی دانشگاه آزاد و فریب دادن نظام با  خصوصی کردن بانک ها و امثال این گونه تصمیمات  بوده ام که کشور با ساده اندیشی و با خوش بینی به موضوع نگاه میکرده است. و معلوم نیست چرا ساختار های امنیتی ورود نکردند. اساسا اگر ساختار های مطالعاتی و امنیتی همسو با منافع مردم حرکت نکنند این جریانها رشد کرده و کار کاملا از مسیر منافع ملی خارج میشود. این جریان یک شبه تصمیم به فروش اوراق نفتی  همانند تصمیم یک شبه بنزین ۳۰۰۰ تومانی نشان داد که با فرمانی پشت پرده صندوق ها و بعضا بانکها و شرکتهای بزرگ صاحب ثروت ، گوش به فرمان چه جریانی هستند و آماده برای اجرای منویات ظاهرا چاره ساز و باطنا مخرب با چه تمهیداتی عمل میکنند . والسلام

 حمید رضا نقاشیان