بازار نفت اسیا ، پسا کرونا

اقتصاد جهان در حوزه انرژی به بازار نفت نگاهی لحظه ای یافته و امکان جدایی از آن را فی الواقع در کوتاه مدت غیر ممکن میداند.

به گزارش واحد تحلیلی خبرگزاری صبح اقتصاد،آسیا و خاورمیانه محل انعکاس همین ماجراست تحریم آمریکا علیه ونزوئلا کارایی لازم را نداشته است. عليرغم تحريم هاي يك جانبه آمريكا عليه ونزوئلا، چين در سال ٢٠١٩  توانسته است مقادير معتنابهي از نفت خام از ونزوئلا را با لطایفی متداول در حمل و نقل به کشورش وارد كند. تا قبل از آن اكثريت نفت خام در ونزوئلا توسط شركت هاي آمريكايي توليد شده و توسط پالايشگاه هاي آمريكايي خريداري مي شد. در نيمه اول ٢٠١٩، چين بصورت متوسط روزانه ٣٥٠ هزار بشكه نفت از ونزوئلا وارد كرده است. با تهديدات مكرر آمريكا، در نيمه دوم ٢٠١٩ به تدريج از برداشت نفت ونزوئلا توسط شركت ملي نفت چين « CNPC »كم شده و به صفر رسيد. اما بخش بين المللي شركت روس نفت كه در سويس ثبت شده، نفت خام ونزوئلا را خريداري و تا نزديكي چين حمل مي كند. مبدا نفت بار شده به مالزي تبديل شده ولی وارد بندر شانگهاي مي گردد. از اين روش در نيمه دوم ٢٠١٩ حدود ٢٠ ميليون بشكه نفت ديگر از ونزوئلا به چين منتقل شده است. تقریبا همه گزارشها حامل این پیامند که واردات نفت چين در ماه مه افزايش فوق العاده اي نشان مي دهد. در مه ٢٠٢٠ واردات نفت چين ۴۸ ميليون تن بوده كه درمقايسه با ماه مه ٢٠١٩، حدودا ٢٠  درصد افزايش نشان مي دهد. شركت هاي چيني از فرصت اختلاف نظر مابين اعضای اوپك ، افزايش بيش از حد توليد عربستان، و پايين آمدن قيمت نفت استفاده كرده و واردات نفت را افزايش داده اند. به همین جهت وقتی به گزارشات حمل و نقل نگاه می کنیم در می یابیم که قيمت حمل نفت خام توسط نفتكشها نيز در همين مدت افزايش قابل توجهي پيدا كرده است . بعنوان مثال قيمت اجاره يك نفتكش متوسط از ٣٣ هزار و ٥٠٠ دلار در ٦ مارس به ۲۸۵ هزار دلار در هفته بعد مابين خليج فارس و بنادر چين  بالار فته است که نشان دهنده تغییرات در فرایند رشدهزینه حمل و نقل در بازار است. همین گزارشات حاکی از آن است که سهم عربستان سعودي از بازار جهاني نفت در اين روزها از هميشه بيشتر شده است. در حاليكه سرمايه گذاري در توسعه ميادين نفتي و اكتشاف و توليد در سايه ويروس كرونا و پايين آمدن قيمت نفت هر روز كمتر مي شود، عربستان سعودي ظرفيت توليد خود را بيشتر كرده و سهم بازار بيشتري را از آن خود مي كند. بنابر گزارش بانك آمريكايي جي بي مورگان، عليرغم پايين آمدن قيمت نفت در ماه هاي اخير، پيش بيني مي شود كه قيمت نفت در ٢ سال آينده به ٦٠ دلار هر بشكه براي نفت برنت برسد. قيمت اين نوع نفت در آوريل سال جاري ١٦ دلار برای هر بشكه بود. گزارش اين بانك پيش بيني كرده كه تقاضاي نفت براي سال ٢٠٢٠، در محدوده ای با رقم ٩١  ميليون بشكه در هر روز بيشتر نباشد. اين مقدار تقاضا در بازار حدودا ٩ تا ۱۰  ميليون بشكه كمتر از سناريوهاي ديگر انديشكده هاي مطالعات بازار انرژي براي ٢٠٢٠ بوده است. پیش بینی مي شود در نوامبر ٢٠٢١ تقاضا به سطح قبلي خود يعني محدوده  ١٠٠ ميليون بشكه در روز برسد. در اين ميان، كم شدن سرمايه گذاري در بخش انرژي كه به زعم کارشناسان بانك جی بی مورگان حداقل ٦٢٥ ميليارد دلار كمتر خواهد بود، بهمراه بسته شدن برخي از حوزه هاي نفتي در نقاط مختلف جهان باعث خواهد شد ٥ ميليون بشكه در روز از عرضه نفت در سالهاي ٢٠٢٠ تا ٢٠٢٥ كاسته شود. پس تنها مناطقي كه هزينه توليد نفت در آن ها ارزان است و يا ابزار لازم براي سرمايه گذاري بيشتر را دارند، در اين رقابت مي توانند بازار را تسخير نمايند. در مورد نفت شل با توجه به هزينه بيشتر توليد آن نسبت به نفت هاي متعارف، بانك جی بی مورگان پيش بيني مي كند كه مجموع توليد نفت شل از ١٠.٩ ميليون بشكه در روز در ٢٠٢٠ به ١١ ميليون بشكه در ٢٠٣٠ ارتقا پيدا نمايد. تا قبل از مسئله كرونا برخي  سناريوها حاكي از آن بود كه توليد نفت شل به ١٧ ميليون بشكه در روز در ٢٠٣٠ مي رسد که تحقق آن با توجه به شرایط آمریکا غیر محتمل است لذاست که  اوپك مي تواند از اين شكاف استفاده كرده و با بالا بردن توليد خود هم سهم بازار خود را بيشتر كرده و هم كسر بودجه  کشورهای عضو را به حد اقل برساند. در این شرایط ایران کمتری سهم فروش نفت در سال ۲۰۲۰ را خواهد داشت که البته مجلس جدید و سیاستهای اقتصاد مقاومتی این روند یعنی کاهش وابستگی به فروش نفت خام را برای اقتصاد کشور مفید ارزیابی می کنند. والسلام

 حمید رضا نقاشیان