بازیگر نرخ ارز کیست؟

به گزارش واحد تحلیلی خبرگزاری صبح اقتصاد , انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ایران بر افکار عمومی سایه ای عمیق انداخته است و عده ای فکر میکنند واقعا اگر ترامپ رای نیاورد و رقیب او جو بایدن پیروز انتخابات شود در ایران گلستان  اقتصادی به پا خواهد شد.

لذا مشاهده میکنیم که بازار عرضه دلار در این یکی دو روز اخیر شدت گرفته و مردم از ترس فرو ریختن نرخ ارز فروشنده شده اند. این رفتار موجب شده است که قیمت دلار در صرافی‌های رسمی طی روزهای  گذشته به کمتر از ۲۵ هزار تومان تنزل پیدا کند ولی آنطور که رسانه‌ها از قول صراف‌ها می گویند: « خریداری در صرافی‌ها حتی برای قیمت‌ها در کانال ۲۵ هزار تومان نیز وجود ندارد و اکثر مردم برای فروش تماس می‌گیرند». رسانه‌ها از قول صراف های خیابان فردوسی  گزارش میکنند که از عصرروز بعد از انتخابات در آمریکا به عبارتی روز چهارشنبه ۱۴ آبان ماه جاری تعداد زیادی از مردم در حال فروش ارزهای خود به دلیل ترس از ریزش بیشتر قیمت‌ها هستند؛ آنها می‌گویند از اوايل هفته و با آغاز فعالیت شرکت‌ها احتمالاً ریزش قیمت‌ها بیشتر از این هم  خواهد شد. این اتفاق در شرایطی رقم خورده است که از عصر روز چهار شنبه و حتی پنجشنبه و جمعه بازارها نیمه تعطیل و یا تعطیل بوده اند. علی الظاهر یکی از صراف‌ها تأکید داشته که با تجربه ای که دارد این رویه کاهشی قیمت ارز را عمیق تر دیده و حدس میزند که احتمالاً در روزهای آینده نیز ادامه خواهد داشت و به همین دلیل نیز شرکت هایی که ارز دارند نسبت به تبدیل ارز خود به ریال از روز شنبه اقدام می‌کنند. همین صراف با گفتگو با خبرنگاری تأکید کرده  که برخی از بازاری‌ها تلاش داشته ند با خبرهای ساختگی و منفی کردن جو بازار قیمت ارز را افزایش دهند تا دلارهای خود را با قیمت‌های بالاتری بفروشند ولی مشاهده میکنید که این روزها جَو بازار کاملا ریزشی است. قیمت درهم، هم ناشی از همین ریزش از جمعه گذشته  با هزار تومان کاهش به زیر کانال ۸ هزار تومان رسیده بود  و دلار نیز در صرافی‌های رسمی به کمتر از ۲۵ هزار تومان و در بازار آزاد به کانال ۲۶ هزار تومان بازگشته است. بجز جو خبری و روحی روانی غالب بر هیجان مردمی  باید دید نقش بانک مرکزی در این یکی دو ماه که نرخ ارز را تا محدوده ۳۲ هزار تومان و بلکه بیشتر رسانیده چه بوده است؟ منطبق با اعلام رسمی بانک مرکزی از روز دوشنبه ۲۱ مهرماه ۹۹ روزانه ۵۰  میلیون دلار اسکناس وارد بازار کرده و سقف خرید بانک‌ها و صرافی‌ها در بازار متشکل ارزی را به ۵۰۰  هزار دلار افزایش داده است. لذا و برهمین منوال و محاسبه  طی منتهی به انتهای مهر ماه حدود ۳۲۵  میلیون دلار توسط بازارسازان مرتبط با بانک مرکزی وارد بازار متشکل شده ولی اظهار شده است که خریداری تشنه و یا آن چنانی نداشته است. از گزارشات تا دو هفته قبل که بگذریم اخیرا بانک مرکزی اعلام کرده که در پنج روز کاری هفته دوم آبان ماه (از تاریخ ۸ الی ۱۴ آبان ماه ۱۳۹۹ به عبارتی روز بعد از انتخابات در آمریکا) روزانه، به طور متوسط ۶۵  میلیون دلار ارز به صورت اسکناس در «بازار متشکل معاملات ارزی» در نرخ‌های حاشیه بازار عرضه کرده است و اخبار منتشر شده در اثر مصاحبه‌ها و اظهارات رسمی اذعان میدارد که به رغم این میزان عرضه و امکان خرید هر صرافی به میزان  ۵۰۰  هزار دلار در بازار مذکور، از کل عدد مذکور میزان عرضه  شده توسط بازار سازان، طی مدت یاد شده، در مجموع  فقط حدود ۱۱ میلیون دلار توسط صرافی‌ها خریداری شده است؛ که این امر حاکی از فقدان تقاضای موثر در بازار برای ارز به صورت اسکناس است. در حاشیه نوسانات رو به کاهش نرخ اسکناس گزارش‌های دریافتی از سامانه نیما نیز حاکی از این است که در مدت مشابه رقمی کمتر از ۵۵۰ میلیون دلار ارز به صورت حواله توسط صادرکنندگان در سامانه نیما عرضه شده است. حال و با توجه به فضایی که جو انتخاباتی آمریکا و عرضه بموقع اسکناس توسط بانک مرکزی و التهاب ناشی از ریزش نرخ دلار در روز های آینده، بضرس قاطع میتوان گفت اولا این بازار یک بازار کم حجم نسبت به اقتصاد عمومی در کشور است و ثانیا مدیریت خبری آن تاثیر شگرفی در شیوه بازی بازیگران ایفا میکند. کافی است بانک مرکزی در این بازار حضور دائمی داشته و با رقمی کمتر از ده، بیست میلیون دلار، عرضه و تقاضا را بنفع پایین نگهداشتن نرخ ارز و ایجاد ثبات نسبی تغییر دهد. شبهاتی که وجود دارد این است که بانک مرکزی انگیزه این اقدام را ندارد. بهانه متکی بودن نرخ ارز برای صادرات کالای غیر نفتی مانع بازی جدی و حضور بانک مرکزی در بازار برای کاستن نرخ‌ها میشود و در عین حال برخی معتقدند بانک مرکزی دو نگاه دیگر هم به نرخ بالای ارز دارد اول اینکه مابه‌التفاوت را در محلی غیر مصوب هزینه میکند و دوم اینکه بخش بیشتری از ریال موجود در بازار را جمع‌آوری مینماید و این اقدام را بسود کاهش تورم و افزایش قدرت خرید ریال می داند. والسلام

 حمیدرضا نقاشیان