بازی شطرنج آمریکا با ترکیه کیش مات ندارد
به گزارش واحد تحلیلی خبرگزاری صبح اقتصاد اختلافات سیاسی این دو متحد قدیمی امروز دستخوش حمایت روسیه و بعضا اروپا از ترکیه شده و آمریکایی‌ها در تقابل تسلیحاتی با روس‌ها و در بی‌رمق کردن ناتو به مسیری تک‌تازانه رفته‌اند که حتی حریف ترکیه در تعاملات منطقه‌ای هم نمیشوند. حمایت آمریکایی‌ها از کردها هم فرصتی برای تنفس آرام به ترکیه نخواهد داد. حال باید دید اگر ترکیه و آمریکا به بازی دراز مدتی مشغول شده‌اند که هیچ یک را در این بازی به پیروزی نمیرساند، فی‌الواقع چه کسی برنده و منتفع از حاشیه‌های این بازی خواهد بود؟ وب سایت اندیشکده بروکینگز آمریکا در یادداشتی به توضیحات جذابی دست زده که خالی از لطف نخواهد بود که شرایط سخت آمریکا را حتی در دست و پنجه نرم کردن با ترکیه آشکارتر میکند. این وب‌سایت اینگونه مینویسد که: « احتمالاً دولت بایدن پنج بحرانی را در دستور کار خواهد داشت که روابط آمریکا با ترکیه را در سالهای اخیر محک زده است، خرید سامانه دفاع موشکی اس-۴۰۰ ساخت روسیه توسط ترکیه و به تبع آن، تحریمهای آمریکا علیه ترکیه، مسئله کردهای سوریه، بحران شرق مدیترانه، پرونده بانک دولتی ( هالک بانک ترکیه ) در ارتباط با نقض تحریمهای آمریکا علیه ایران و دیدگاه بایدن در مورد خروج ترکیه از دموکراسی، همه و همه عناوین مهمی هستند که نه ترکیه حاضر به کنار آمدن به نفع آمریکاست و نه آمریکا حاضر است دست از سیطره هژمونیک خود از یک متحد دوران جنگ سرد خود چشم پوشی کند». دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور قبلی آمریکا، ترکیه را در برابر بسیاری از اقدامات تنبیهی بطور خنثی حفظ کرد. ۱۹ ژانویه ۲۰۲۱ آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، در پاسخ به سؤالی در مورد خرید اس-۴۰۰ توسط ترکیه از روسیه، این کشور را « شریک راهبردی » آمریکا خواند. [ سیاست هویج ] این امر بیانگر دیدگاه دولت جدید آمریکا نسبت به ترکیه است. در طرف دیگر اما تقریباً در همه نظرسنجی‌ها در ترکیه، مردم این کشور آمریکا را در صدر لیست تهدیدها علیه امنیت ملی کشورشان قلمداد میکنند. جو حاکم بر افکار عمومی در ترکیه اردوغان و دولتش را وادار به کاهش مناسبات با غرب نموده و حتی نشان دادن تمایلاتی به شرق کشیده است و غربی‌ها از این اتفاق ناگفته، ولی کاملا مشهود نگران شده‌اند. بسیاری از کارشناسان سیاسی بطور واضح در روزنامه‌های ترکیه قلم میزنند و تشریح میکنند که روابط ترکیه با آمریکا تنها بر پایه شراکت امنیتی باقی مانده از دوران جنگ سرد استوار مانده است. اما در حال حاضر جدایی راهبردی و اختلاف در تلقی تهدید، بر این روابط حاکم شده و همان‌طور که تنش بین ترکیه و سنتکام در بحران سوریه رسانه‌ای شد، روابط نظامی آنها نیز به طور فزاینده‌ای تنش آلود شده است. [ سیاست چماق ] دکترین جدید راهبردی در ترکیه که هم مردم و هم مجلس ترکیه آن را تایید و پشتیبانی میکنند بر این نکته استوار است که اکنون که آمریکا چین را رقیبی سرسخت و ماندگار و راهبردی برای خود قلمداد کرده و هم چنین روابط متشنجی با روسیه را در دستور قرار داده است، آنکارا باید از روند و مناسبات بین‌المللی دیگری که مثل سابق غرب محور نیست بهره مند بوده و منافع خود را با توازن ژئوپلیتیکی تعدیل یافته با غرب دنبال کند. تحلیل‌گران هر دو طرف معتقدند برای کاهش دادن به تنش‌ها در حالی که فضا برای پیشروی در پنج حوزه مورد مناقشه فوق‌الذکر محدود است. بعید است که طرفین در مورد سامانه اس-۴۰۰ به فرمولی مورد قبول دو طرف دست یابند و این موضوع به مشکلی پایدار در این روابط سال‌ها باقی خواهد ماند. در شرق مدیترانه، در بهترین حالت می‌توان از تشدید این بحران جلوگیری کرده و به آغاز گفتگوی دوجانبه بین ترکیه و یونان دامن زد تا طرفین از ارسال کشتی‌های اکتشافی به آب‌‌های مورد مناقشه خودداری کنند. آینده سیاست ترکیه در قبال کردهای سوریه با آینده دولت حاکم در ترکیه و تحولات سیاسی داخل این کشور پیوند خورده است. تا زمانی که ائتلاف اردوغان با احزاب راست افراطی پابرجاست، چشم‌انداز تجدیدنظر سیاسی و تغییر در روند موضوعات فی‌مابین محدود خواهد بود. همچنین، پرونده هالک بانک ترکیه نیز همچنان بر روابط فی‌مابین چتری کبود و سایه‌گستر خواهد داشت. تنها امکانی که اگر ترکیه قابلیت فهم آن را در نظام سیاسی اقتصادی خود بیابد و آمریکایی‌ها را تا حدی خلع پشتوانه کند ایجاد رابطه راهبردی با جمهوری اسلامی ایران، البته فراتر از جوسازی رسانه‌ای در حوزه اقتصادی است. این رابطه هم میتواند بخشی از تنش‌های کردی را برای ترکیه کاهش دهد و هم آمریکا و رژیم صهیونیستی را در تنگنای پذیرش برخی از منویات ترکیه قرار دهد. هر قرارداد ترکیه با جمهوری اسلامی ایران حتی اگر کیش مات برای طرف غربی نباشد اما تا حد قابل قبولی همانند تهدید وزیر در شطرنج طرف را به عقب‌نشینی موقت وامیدارد و اجازه تنفس بیشتری را برای ترکیه به ارمغان خواهد آورد. والسلام
- منبع خبر : صبح اقتصاد
