روز گذشته رهبر انقلاب در سخنان خویش در مراسم دانش آموختگی دانشجویان دانشگاه علوم انتظامی با اشاره به توافق هسته ای برجام تاکید کردند: «مسئولان کشور به این نتیجه رسیدند که مذاکره کنند و از بخشی از حق خود نیز صرف‌نظر کنند تا تحریم‌ها برداشته شود اما امروز می‌بینیم علی‌رغم همه قرارها و تعهدها و بحث‌های فراوان در مذاکرات، برخورد آمریکا با این مذاکرات و نتیجه آن، کاملاً ظالمانه، قلدرمآبانه و زورگویانه است… دشمن بداند، اگر زورگویی و قلدرمآبی در نقاط دیگر جهان جواب می‌دهد، در جمهوری اسلامی، جواب نخواهد داد و این نظام، راست‌قامت و مقتدر ایستاده است».

این مواضع مقتدرانه رهبر انقلاب برای اولین بار نیست که مطرح می شود و در طول سه دهه اخیر ایشان همواره بر عزت ، اقتدار و ایستادگی نظام اسلامی در برابر نظام سلطه و استکبار تاکید ورزیده اند و بر همین اساس بوده که در طول این سالها ، علی رغم تغییر دولتها ، همواره جمهوری اسلامی از موضعی ثابت و اصولی در برابر استکبار جهانی برخوردار بوده است . اما آنچه مدنظر این نوشته است ، بخش اول سخنان نقل شده درباره «مذاکره » و «صرف نظر ایران از بخشی از حق خویش» است. بازخوانی این امر که نهایتا به توافق برجام رسید هم نشان می دهد که رهبر انقلاب چطور این موضوع را هدایت کردند و این مذاکرات چه دستاوردهایی داشت.

جالب اینجا است که دقیقا چهار سال پیش، ۲۶ شهریور ۱۳۹۲ در زمانی که دولت حسن روحانی مذاکرات با ۱+۵ را آغاز کرده بود، رهبر انقلاب در سخنانی راهگشا در جمع فرماندهان سپاه پاسداران که با کلید واژه «نرمش قهرمانانه » همراه بود ،  تصریح کردند:  «ما مخالف با حرکتهاى صحیح و منطقى دیپلماسى هم نیستیم؛ چه در عالم دیپلماسى، چه در عالم سیاستهاى داخلى. بنده معتقد به همان چیزى هستم که سالها پیش اسم‌گذارى شد «نرمش قهرمانانه»؛ نرمش در یک جاهایى بسیار لازم است، بسیار خوب است؛ عیبى ندارد، اما این کشتى‌گیرى که دارد با حریف خودش کشتى میگیرد و یک جاهایى به دلیل فنّى نرمشى نشان میدهد، فراموش نکند که طرفش کیست؛ فراموش نکند که مشغول چه کارى است؛ این شرط اصلى است؛ بفهمند که دارند چه‌کار میکنند، بدانند که با چه کسى مواجهند، با چه کسى طرفند، آماج حمله‌ى طرف آنها کجاى مسئله است؛ این را توجّه داشته باشند». این سخنان اگر چه راهبردی برای مذاکرات هسته ای مشخص می کرد اما از همان آغاز بر ماهیت دشمنی آمریکا و متحدانش با نظام اسلامی هم تاکید داشت ؛ موضوعی که در دیگر سخنان رهبری در طول این سالها هم بر آن تاکید شده بود . شاید معروفترین و ماندگارترین این سخنان ، واکنش رهبر انقلاب به ادعای دونالد ترامپ مبنی بر پاره کردن برجام بود که ایشان در ۲۵ خرداد ۱۳۹۵ و در جمع مسئولان کشور بیان کردند: « ما برجام را نقض نمی‌کنیم لکن اگر طرف مقابل نقض کند که الان نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا دارند تهدید می‌کنند که برجام را پاره می‌کنیم؛ اگر آنها برجام را پاره کردند ما آن را آتش می‌زنیم».

این بازخوانی نشان می دهد که موضع جمهوری اسلامی که بر اساس رهنمودها و خط مشی های تعیین شده توسط رهبری انقلاب هدایت می شود در طول این سالها هیچ تغییری نکرده است و اگر بر اساس فعالیت های دیپلماتیک علی الظاهر تغییراتی صورت گرفته اما مبنا و معیارهای نظام ما پابرجا مانده است و بر همان اساس است که می توانیم این همه با قدرت و اقتدار در مقابل زیاده خواهی های قدرت های جهانی بایستیم .

زهرا تاجیک