ظرف هفته گذشته مقامات سیاسی و نظامی ترکیه به کشورمان سفر کردند و تقریبا همه منابع و خبرگزاریها این سفر ها را با موضوع همه پرسی در کردستان مرتبط دانسته و رایزنی های مرتبط را چاره جویی برای برخورد متناسب با موضوع کردستان و جدایی از عراق تلقی میکنند از همین رو روسای جمهوری ایران و ترکیه در نشست خبری در تهران مخالفت خود را با استقلال کردستان از عراق و جدایی بخشی از خاک و تمامیت ارضی عراق اعلام و بر وحدت و یکپارچگی کشور برادر و اسلامی عراق تاکید کردند.

دکتر حسن روحانی رئیس جمهور اسلامی ایران  درباره استقلال کردستان با تاکید بر وحدت عراق و سوریه گفته است که با اردوغان درباره سوریه و اقلیم کردستان عراق مذاکراتی مفصل  و بعضا راهگشا داشته ایم .

روحانی تشدید اختلافات قومی و مذهبی در منطقه را با لفظی آرام و بدون تعصب به توطئه‌گران و بیگانگان نسبت داد و البته ضمناً تاکید کرد که تجزیه‌طلبی در منطقه را به هیچ عنوان نمی‌پذیریم و تاکید وی کنار نام عراق مبنی بر دو کشور، منظور عراق  و  سوریه  اهمیت ویژه ای داشت و اعلام کرد سیاست ما درقبال دو کشور که کشورهای  واحدی  بلحاظ تمامیت و استقلال هستند یکسان است.

روحانی به اردوغان فهمانید که که تغییر مرزهای جغرافیایی را در هیچ یک از دو کشور به هیچ عنوان نخواهیم پذیرفت. ضمناً برخلاف تاکید متعصبانه اردوغان به نرمی و با دقت عنوان کرد که کردستان عراق از همسایگان خوب و برادر ما است و ما نمی‌خواهیم فشاری را به مردم کردستان عراق وارد کنیم، اما تصمیم‌های اشتباهی که برخی از سران این اقلیم اتخاذ کرده اند باید جبران کنند، بنابراین ٣ کشور ایران، ترکیه و عراق ناچار هستند با اقدامات جدی و ضروری خودشان اهداف راهبردی را در منطقه تأمین کنند.

اردوغان  اما برای بار دوم اسرائیل و موساد را به دخالت در همه‌پرسی استقلال کردستان متهم کرد و خود همه‌پرسی را هم نامشروع خواند و گفت تنها اسرائیل استقلال آن را به رسمیت شناخته است.

اردوغان  با اشاره به اقدامات در حال جریان ترکیه و ایران و عراق علیه  همه پرسی و نتایج و توقعات سران کردستان تهدیدات ترکیه را به اقدامات بیشتری در این مورد به اقدامات مورد بررسی در آینده موکول نمود.

در این دیدار موضوعات دیگری هم مورد بحث و بررسی واقع شد که محل ذکر و پرداختن به آن در این مقال نیست و من تاکید بر این موضوع دارم که به ظرافتهای اعلام دیدگاه از طرف دو رئیس جمهور در خصوص کردستان و استقلال بپردازم.

سابقه همه پرسی در استقلال بخشیدن به بحرین در حافظه تاریخی کشور ما از یک عقبه مورد بحث هفتاد من کاغذ و هزار افتضاح که ساخت و پاخت آن بین عوامل خیانت و سر دمداران انگلیسی بر خوردار است.

شاید امروز نگاهها در خصوص همه پرسی در اقلیم کردستان متوجه اسرائیل و موساد بوده باشد لاکن ساختار یارگیری و مخالفت علنی امریکا چگونه میتواند با اسرائیل این مقدار در تضاد بوده باشد که امریکا و متحد بی چون چرای او در منطقه یعنی ترکیه این همه پرسی و این استقلال را به مصلحت منافع خود نمیدانند اما اسرائیل تاکید بر تایید آن دارد؟

نقطه ابهام میتواند این باشد که نگاه اسرائیل واکنش به شکست داعش و نگاهی لجوجانه و احیاناً مقطعی بوده و نگاه امریکا مبتنی بر محاسباتِ تاثیر آتی این استقلال خواهد بود. این استقلال یک نگاه راهبردی درپی دارد و آن مبنای قومی بودن آن است که ترویج آن در منطقه موجب بوجود آمدن دیدگاه قومی در همه کشورهای تحت سلطه امریکاست.

مبارزه پنهان انگلستان با امریکا میتواند در غالب مبارزات صد سال اخیر در تقسیم منافع موجود در منطقه بوده باشد و نفوذ انگلیس در اسرائیل موجب جدایی دو دیدگاه بین اسرائیل و امریکا در برخورد با همه پرسی بطور مقطعی است.

منافع ایران در کوتاه مدت طبعا حمایت از تمامیت ارضی عراق است و سوریه،  لاکن نیاز دراز مدت کردستان به ایران میتواند فضای وابستگی کردها به ایران را چند برابر نماید لذا برخورد رئیس جمهوران دو کشور ایران و ترکیه مبتنی بر ریشه های حاکم بر منویات دول غرب از دو محور و تمایل دو کشور به تبعیت از آنها تلقی شود.

برخورد سخت گیرانه اردوغان و برخورد نرم و توام با احترام روحانی را شاید بتوان در این دو چار چوب ارزیابی نمود  و نگاه دراز مدت تلقی نمود.

البته موضع مقام معظم رهبری در دیدار با اردوغان کاملاً راهبردی و مبتنی بر منافع اسلام در منطقه بوده است که به اردوغان فرمودند: همه پرسی در کردستان یک خیانت بود.

حمید رضا نقاشیان

والسلام